علت اصلی به کاربردن انکودر در صنایع مختلف گرفتن فیدبک (feedback) از محیط است و با استفاده از آن میتوان یک سیستم حلقه بسته (close loop) ایجاد کرد. ترجمه فارسی انکودر، رمزگذار است. علت این نامگذاری این است که انکودر حرکت را رمزگذاری میکند و آن را به صورت کدهای دیجیتال در می آورد. بعد از آن با اتصال انکودر به یک دستگاه رمزخوان مانند PLC، مقدار حرکت ثبت شده توسط انکودر قابل خواندن میشود.
انواع انکودر ها
همانطور که در بالا گفته شد، بر اساس نوع کارکرد، انکودرها به دو نوع انکودر دوار (Rotary Encoder) و انکودر خطی تقسیم می شوند. انکودرهای دوار به دو نوع انکودر مطلق یا absolute و انکودر افزایشی یا incremental تقسیم میشوند. انکودرهای خطی برای اندازه گیری حرکت های خطی مورد استفاده قرار میگیرند و به انواع انکودر خطی، خط کش اهمی و خط کش مغناطیسی تقسیم بندی میشوند. در زیر به توضیح هرکدام میپردازیم:
1- انکودر خطی:
اين نمونه از انکودرها از لحاظ ساختماني در سه نوع مقاومتي ، نوري و مغناطيسي ساخته مي شوند. به منظور اندازه گيري حرکت خطي از انکودر هاي خطي استفاده مي شود. خروجي هاي انکودرهاي نوري،مقاومتي و مغناطيسي به ترتيب ديجيتالي،آنالوگ و آنالوگ مي باشد.
کاربرد انکودرهای خطی:
دستگاه پرس(جهت اندازه گيري ميزان حرکت طولي پيستون جک)
غلتک ها (به منظور اندازه گيري ميزان فاصله طولي بين توپ هاي غلتکي)
2- انکودر دوار:
يک ابزار الکترومکانيکي مي باشد (معروف به شفت انکودر) که حرکت زاويه اي يا موقعيت يک محور يا يک شفت را به کدهاي ديجيتالي يا آنالوگ تبديل مي کند که از نمونه انکودر دوار میتوان به انکودر افزایشی و انکودر مطلق اشاره کرد.
انکودر افزایشی:
عملکرد این نوع انکودر به وسیله نور انجام میشود به این صورت که درون انکودر افزایشی یک صفحه دوار قرار دارد که بر روی آن صفحه پر از سوراخ است. هر بار که صفحه حرکت میکند و سوراخ ها از مقابل منبع نور عبور میکنند، نور از سوراخ عبور کرده و به سنسور نور برخورد میکند. در نتیجه انکودر متوجه میشود که حرکت انجام شده است. با هر بار عبور نور از سوراخ اصطلاحا گفته میشود که انکودر یک پالس می اندازد.
انکودر مطلق:
انکودر مطلق علاوه بر حرکت، تعیین موقعیت نیز انجام میدهد. نحوه کارکرد این نوع انکودر به این صورت است که درون انکودر مطلق یک صفحه دوار قرار دارد که این صفحه متشکل از چندین شبکه است و هر کدام از این شبکه ها به چندین قطاع تقسیم شده اند. به هر یک از قطاع های شبکه ها یک بیت گفته میشود. به هر کدام از شبکه ها یک الگوی رنگی منحصر بفرد اختصاص داده میشود. با توجه به اینکه شاخص روی چه الگوی رنگی قرار گرفته، انکودر مطلق تشخیص میدهد که موقعیت فعلی در چه زاویه ای قرار دارد.
نکته بسیار مهم : برخی انکودرها با درایو های خاصی تطبیق پیدا می کنند و کار می کنند و بسیار مورد ها داشته ایم که نصاب و راه انداز آسانسور قبل از خریدن درایو و موتور آسانسور انکودر خریدند و نتوانستند انکودر را به درایو تطبیق دهند و مجبور شدند تا هزینه ای مجدد بابت خرید اینکودر مخصوص به همان درایو صرف کنند. فهم نقش انکودر در آسانسور می تواند به شما در کاهش هزینه های تعمیر آسانسور کمک کند.
بیشتر بخوانید: جلوگیری از تکان های شدید آسانسور با درایو آسانسور
وظایف انکودر:
استفاده در آسانسورها به منظور تشخیص سرعت
استفاده در آسانسور ها به منظور انتقال جهت موتور اصلی به درایو
استفاده در سیستم کنترل آسانسور به منظور افزایش دقت و کیفیت حرکتی
مشخص نمودن لحظه ای مشخصات حرکت شفت موتور
کاربرد‌های انکودر:
• اندازه گیری سرعت
• اندازه گیری موقعیت
• اندازه گیری زاویه
• اندازه گیری جهت حرکت شفت
• ماشین‌های CNC
• ماشین‌های چاپ
• آسانسور
• روبات‌های صنعتی
• ماشین‌های بسته بندی
اجزاء انکودر آسانسور به شرح ذیل می باشد:
شفت انکودر
گیرنده نوری
فرستنده نوری
خروجی الکتریکی
صفحه مدور شیشه ای
مدار واسطه جهت تبدبل سیگنال های گیرنده نوری به سطح ولتاژ استاندارد صنعتی